(Lễ Thánh Gia - 1Sm 1:20-22, 24-28; 1Ga 3:1-2,21-24; Lc 2:41-52)
Sau Lễ Giáng Sinh vui mừng nhộn nhịp, chúng ta lại cùng Giáo Hội mừng Lễ Thánh Gia. Giáo Hội mời gọi người tín hữu suy niệm về Thánh Gia, về mầu nhiệm đời sống, đặc biệt là ân sủng gia đình, một tặng phẩm mà Thiên Chúa đã ban cho nhân loại.
Thiên Chúa là cha đức Giêsu
Bài phúc âm Luca (Lc 2: 41-52) kể lại câu chuyện chúa Giêsu lúc còn niên thiếu. Đây là mẩu chuyện duy nhất và đặc thù của Tân Ước. Lời Đức Giêsu nói khi còn niên thiếu qua chuyện kể của Luca đã làm cho độc giả hồi hộp lo sợ và ngạc nhiên. Chuyện kể rằng “cha mẹ Người hàng năm vẫn đi về Jerusalem vào ngày Lễ Vượt Qua” (Lc 2:41) theo truyền thống đạo và tinh thần luật Israel. Lúc ấy chúa Giêsu đã lên 12 tuổi, Người cũng theo cha mẹ đi lên Jerusalem (2:42). “Khi trở về thì cậu bé Giêsu ở lại Jerusalem mà cha mẹ không biết”(2:43).Mệt mỏi tìm kiếm suốt 3 ngày trời không thấy, cuối cùng thì “ kiếm ra được Chúa ở trong đền thờ, đang ngồi giữa những thầy dạy, lắng nghe họ và đặt những câu hỏi với họ” (2:46).
Những lời chúa Giêsu nói khi cha mẹ kiếm được Người đã làm cả cha lẫn mẹ phải khựng lại. “Bố mẹ đi tìm con làm chi vậy? Bố mẹ không biết rằng con phải ở nhà của Cha con hay sao?” (2:49). Tại sao chúa Giesu lại nói vậy? Câu này có thể cắt nghĩa thêm thế này: “Con còn có nhiều việc phải làm của Cha con .” Theo cả hai cách diễn nghĩa, chúng ta đều hiểu rằng Chúa Giêsu ám chỉ Thiên Chúa là Cha Người, Tình Cha Con và sự vâng lời ý nguyện của người Cha-Trên-Trời phải ưu tiên hơn những ràng buộc của gia đình nơi trần thế.
Đức Giêsu và cuộc sống thầm lặng ở Nazareth
Bỏ qua biến cố này, toàn thể thời kỳ thơ ấu và thiếu niên của chúa Giêsu theo các sách Tin Mừng đều qua đi trong âm thầm lặng lẽ. Đó là thời kỳ“ẩn dật”, được thánh Luca tóm tắt bằng những câu như sau: “Đức Giêsu đi theo bố mẹ trở về Nazareth và vâng phục các ngài (Lc 2:51); và Người lớn lên từ từ cùng với sự khôn ngoan và ân phúc trước mặt Thiên Chúa và người đời”(Lc 2:52). Trong thời gian này, câu chuyện thời thơ ấu lúc kết thúc cũng như lúc khởi đầu, đều xảy ra trong khung cảnh đền thờ Jerusalem.
Qua Tin Mừng, chúng ta biết được Chúa Giêsu đã sống trong chính gia đình của Người, trong nhà ông Giuse là cha và mẹ là bà Maria, những người có bổn phận giúp đỡ, che chở và huấn luyện cho Người theo nghề thợ mộc. Dân thành Nazareth vẫn coi Người là “con ông thợ mộc”(Mt 13:55).
Khi Chúa Giêsu bắt đầu giảng dạy, dân chúng nghe Người đã rất ngạc nhiên:“Ông này há không phải là con ông thợ mộc và bà Maria hay sao?”(Mc 6:3). Ngoài mẹ Người ra thì thiên hạ nói những người sống ở Nazaretth chunh quanh đó là anh chị em bà con của Người. Thánh sử Mac cô đã nói: Có những người bà con tìm cách ngăn cản Đức Giêsu giảng thuyết (Mc 3:21) vì họ thấy Người chẳng có chuẩn bị gì cho cuộc đời hoạt động của Người ngoài nghề thợ mộc. Họ nghĩ Đức Giêsu cũng như mọi người Do Thái khác, sống cuộc sống dân giã bình thường thôi.
Qua Tin Mừng, chúng ta biết được Chúa Giêsu đã sống trong chính gia đình của Người, trong nhà ông Giuse là cha và mẹ là bà Maria, những người có bổn phận giúp đỡ, che chở và huấn luyện cho Người theo nghề thợ mộc. Dân thành Nazareth vẫn coi Người là “con ông thợ mộc”(Mt 13:55).
Khi Chúa Giêsu bắt đầu giảng dạy, dân chúng nghe Người đã rất ngạc nhiên:“Ông này há không phải là con ông thợ mộc và bà Maria hay sao?”(Mc 6:3). Ngoài mẹ Người ra thì thiên hạ nói những người sống ở Nazaretth chunh quanh đó là anh chị em bà con của Người. Thánh sử Mac cô đã nói: Có những người bà con tìm cách ngăn cản Đức Giêsu giảng thuyết (Mc 3:21) vì họ thấy Người chẳng có chuẩn bị gì cho cuộc đời hoạt động của Người ngoài nghề thợ mộc. Họ nghĩ Đức Giêsu cũng như mọi người Do Thái khác, sống cuộc sống dân giã bình thường thôi.
Trường học Nazareth
Nhưng chính trong cuộc sống thầm lặng bình thường đó lại mang nhiều ý nghĩa một trường học. Đức Thánh Cha Phaolo VI ngày 5-1-1964 đã nói về mầu nhiệm Thánh Gia Nazareth là cuộc sống thầm lặng, yên Tĩnh và làm việc là những yếu tố đặc biệt chúng ta cần phải suy niệm và noi theo:
“Nazareth là một trường học -ngài nói- ở đó chúng ta có thể khám phá ra được vẻ tươi đẹp của cuộc sống của Chúa và hiểu được Tin Mừng của Người. Ở đây, chúng ta có thể quan sát và suy niệm về cách thức Con Thiên Chúa làm người rất sâu xa và ý nghĩa, dù bên trong vẫn còn khá nhiều ẩn ý.
“Và từ từ chúng ta có thể học hỏi để bắt chước Người. Ở đây chúng ta có thể tìm hiểu xem Chúa Kito thực sự là ai. Ở đây, chúng ta có thể cảm nghiệm những điều kiện và hoàn cảnh xung quanh đã ảnh hưởng đến cuộc sống của Người ở trần thế qua không gian, thời gian, văn hóa, ngôn ngữ, tôn giáo, ......Tóm lại, tất cả những gì mà chúa Giêsu đã dùng để cho cả thế giới biết đến Người hoặc đã biểu lộ Người là Con Thiên Chúa. (….)
“Trước tiên, chúng ta học hỏi về sự yên tĩnh của gia đình Nazareth. Có sống ở nơi ồn ào náo nhiệt, mọi người luôn cãi lộn nhau mới cảm nghiệm được sự yên tĩnh nó êm đềm lắng đọng như thế nào! Sự yên tĩnh của Nazareth sẽ chỉ cho chúng ta cách thức chiêm nghiệm trong thinh lặng và an bình, suy tư trong tình trạng thần trí lắng đọng, và mở rộng tâm hồn lắng nghe tiếng nói khôn ngoan của Chúa và lời khuyên của những thầy dạy thực sự. Nazareth có thể dạy cho chúng ta biết giá trị của sự học hỏi và chuẩn bị, của chiêm nghiệm, của đời sống tinh thần có tổ chức, của sự yên lặng cầu nguyện mà chỉ có Thiên Chúa biết mà thôi.
“Thứ hai, chúng ta học hỏi về đời sống gia đình. Nazareth là mẫu mực phải có của mọi gia đình. Nazareth thể hiện cho chúng ta rõ ràng sự thánh đức và vững bền của gia đình, đồng thời nêu gương sáng về những nhiệm vụ căn bản của gia đình trong xã hội như là một cộng đồng tình yêu và chia sẻ, nó tuyệt mỹ ở chỗ có những vấn đề đặt ra và được giải quyết thỏa đáng. Đó là một cấu trúc hoàn hảo về gia đình để nuôi dưỡng con trẻ. Nó là bất khả thay thế.
“Sau cùng, ở Nazareth, nhà con ông thợ mộc, chúng ta có thể học hỏi đuợc nhiều điều ở việc làm và những kỷ luật cần có của nó. Cha muốn đặc biệt nói đến những chân giá trị của những việc làm đó –có đòi hỏi thì cũng có phần thưởng- để quí trọng nó một cách thích đáng. Cha muốn nhắc nhở mọi người là chuyện đi làm cũng có giá trị phẩm chất của nó. Ngoài ra, không đi làm không có nghĩa là tới đuờng cùng. Tuy nhiên vì cái giá trị và tính tự do của việc làm, đi làm không phải chỉ vì vị trí của việc làm trong hệ thống kinh tế, như người ta nói, mà đúng ra còn vì mục đích phục vụ của việc làm.”
Những thách đố hiện nay về hôn nhân
Ngày nay, ai cũng thấy môi trường giáo dục rất nghèo nàn và thiếu sót, không chỉ ở ngoài Giáo Hội mà ngay cả trong chính Giáo Hội. Nhiều gia đình Kito giáo không còn khả năng truyền đạt niềm tin của mình cho những thế hệ kế tiếp. Ngay chính nơi các xứ đạo cũng vậy, có nơi khả năng truyền đạt niềm tin đã mất và giảm sút khá nhiều nếu không nói là làm hại niềm tin, mặc dù Giáo Hội / giáo xứ vẫn là một cấu trúc cần thiết cho sứ mệnh truyền giáo của Giáo Hội ở bất cứ hoàn cảnh nào.
Là thành viên của cộng đồng xã hội nói chung, của Kito giáo nói riêng, chúng ta cần hoạt động tích cực hơn nữa để khuyến khích mọi người giữ cho tình liên đới giữa người nam và người nữ thật bền chặt làm căn bản cho tất cả mọi nền văn minh, đồng thời yểm trợ tối đa cho quyền lợi và nhu cầu của con trẻ. Chúng ta cũng cần phải suy nghĩ cẩn thận về những hậu quả xã hội liên hệ đến định nghĩa cũa hôn nhân, của vợ chồng, những điều mà người ta thêm vào đã trái ngược với tự nhiên là nền tảng cho cuộc nối kết lâu dài giữa hai người nam và nữ trong hôn nhân, là môi trường thuận lợi nhất để sinh con, làm triển nở những thế hệ mai sau.
Dĩ nhiên, trong xã hội cũng có những ràng buộc khác giữa tình yêu và tình liên đới, giữa sự cam kết và tương quan trách nhiệm. Những điều đó có thể tốt, và có thể được pháp luật công nhận. Trong hôn nhân cũng tương tự như vậy. Nhưng không thể thay đổi định nghĩa hôn nhân theo sự đổi thay của pháp luật rồi thay đổi thực tế tự nhiên đã có từ ngàn xưa là chỉ có sự cam kết phối hơp giữa hai người nam và nữ mới có giá trị hôn nhân. Không phải chỉ cần có những ràng buộc về tương quang giữa hai người lớn với nhau, mà còn phải dựa vào khả năng sinh sản tự nhiên của con người để sinh con cái.
Trong dịp lễ Thánh Gia này, vấn đề chính yếu là mọi người nên cam kết tạo dựng mái ấm gia đình nhân loại, tôn vinh hôn nhân, làm cho nó trở nên vững mạnh, dưỡng dục con cái, biến mái ấm gia đình mình, xứ đạo mình trở nên thánh đức, yên vui, an bình, hòa thuận và yêu thương.
Gia đình là nền móng của xã hội
Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolo II vẫn thường nói: “Tương lai nhân loại tùy thuộc vào gia đình”. Bài đọc ngày lễ hôm nay nhắc nhở chúng ta là gia đình là một liên đới sống động với xã hội.
Gia đình là nền móng của xã hội. Nền móng gia đình chính là hôn nhân. Ơn gọi lập gia đình / hôn nhân đã được ghi khắc trong chính bản tính con người, Nam cũng như Nữ. Như là cột trụ của xã hội, gia đình là môi trường thích hợp nhất để đón chào con trẻ.
Chúng ta cần những thanh niên trẻ, vui vẻ, mạnh dạn xác tín, hy vọng với tất cả niềm tin sắt đá khi nói: “I Do / Tôi Đồng Ý”. Họ là Tương Lai và Hy Vọng của chúng ta. Không có những cặp vợ chồng kết hôn với nhau, chúng ta không thể xây đắp được tương lai cho xã hội và Giáo Hội. Không có những cặp vợ chồng kết hôn với nhau và cam kết thề hứa yêu thương, trung thành với nhau, chúng ta không thể có những gia đình thánh đức thực sự được.
Fleming Island, Florida, Dec. 2021
Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD
Nhưng chính trong cuộc sống thầm lặng bình thường đó lại mang nhiều ý nghĩa một trường học. Đức Thánh Cha Phaolo VI ngày 5-1-1964 đã nói về mầu nhiệm Thánh Gia Nazareth là cuộc sống thầm lặng, yên Tĩnh và làm việc là những yếu tố đặc biệt chúng ta cần phải suy niệm và noi theo:
“Nazareth là một trường học -ngài nói- ở đó chúng ta có thể khám phá ra được vẻ tươi đẹp của cuộc sống của Chúa và hiểu được Tin Mừng của Người. Ở đây, chúng ta có thể quan sát và suy niệm về cách thức Con Thiên Chúa làm người rất sâu xa và ý nghĩa, dù bên trong vẫn còn khá nhiều ẩn ý.
“Và từ từ chúng ta có thể học hỏi để bắt chước Người. Ở đây chúng ta có thể tìm hiểu xem Chúa Kito thực sự là ai. Ở đây, chúng ta có thể cảm nghiệm những điều kiện và hoàn cảnh xung quanh đã ảnh hưởng đến cuộc sống của Người ở trần thế qua không gian, thời gian, văn hóa, ngôn ngữ, tôn giáo, ......Tóm lại, tất cả những gì mà chúa Giêsu đã dùng để cho cả thế giới biết đến Người hoặc đã biểu lộ Người là Con Thiên Chúa. (….)
“Trước tiên, chúng ta học hỏi về sự yên tĩnh của gia đình Nazareth. Có sống ở nơi ồn ào náo nhiệt, mọi người luôn cãi lộn nhau mới cảm nghiệm được sự yên tĩnh nó êm đềm lắng đọng như thế nào! Sự yên tĩnh của Nazareth sẽ chỉ cho chúng ta cách thức chiêm nghiệm trong thinh lặng và an bình, suy tư trong tình trạng thần trí lắng đọng, và mở rộng tâm hồn lắng nghe tiếng nói khôn ngoan của Chúa và lời khuyên của những thầy dạy thực sự. Nazareth có thể dạy cho chúng ta biết giá trị của sự học hỏi và chuẩn bị, của chiêm nghiệm, của đời sống tinh thần có tổ chức, của sự yên lặng cầu nguyện mà chỉ có Thiên Chúa biết mà thôi.
“Thứ hai, chúng ta học hỏi về đời sống gia đình. Nazareth là mẫu mực phải có của mọi gia đình. Nazareth thể hiện cho chúng ta rõ ràng sự thánh đức và vững bền của gia đình, đồng thời nêu gương sáng về những nhiệm vụ căn bản của gia đình trong xã hội như là một cộng đồng tình yêu và chia sẻ, nó tuyệt mỹ ở chỗ có những vấn đề đặt ra và được giải quyết thỏa đáng. Đó là một cấu trúc hoàn hảo về gia đình để nuôi dưỡng con trẻ. Nó là bất khả thay thế.
“Sau cùng, ở Nazareth, nhà con ông thợ mộc, chúng ta có thể học hỏi đuợc nhiều điều ở việc làm và những kỷ luật cần có của nó. Cha muốn đặc biệt nói đến những chân giá trị của những việc làm đó –có đòi hỏi thì cũng có phần thưởng- để quí trọng nó một cách thích đáng. Cha muốn nhắc nhở mọi người là chuyện đi làm cũng có giá trị phẩm chất của nó. Ngoài ra, không đi làm không có nghĩa là tới đuờng cùng. Tuy nhiên vì cái giá trị và tính tự do của việc làm, đi làm không phải chỉ vì vị trí của việc làm trong hệ thống kinh tế, như người ta nói, mà đúng ra còn vì mục đích phục vụ của việc làm.”
Những thách đố hiện nay về hôn nhân
Ngày nay, ai cũng thấy môi trường giáo dục rất nghèo nàn và thiếu sót, không chỉ ở ngoài Giáo Hội mà ngay cả trong chính Giáo Hội. Nhiều gia đình Kito giáo không còn khả năng truyền đạt niềm tin của mình cho những thế hệ kế tiếp. Ngay chính nơi các xứ đạo cũng vậy, có nơi khả năng truyền đạt niềm tin đã mất và giảm sút khá nhiều nếu không nói là làm hại niềm tin, mặc dù Giáo Hội / giáo xứ vẫn là một cấu trúc cần thiết cho sứ mệnh truyền giáo của Giáo Hội ở bất cứ hoàn cảnh nào.
Là thành viên của cộng đồng xã hội nói chung, của Kito giáo nói riêng, chúng ta cần hoạt động tích cực hơn nữa để khuyến khích mọi người giữ cho tình liên đới giữa người nam và người nữ thật bền chặt làm căn bản cho tất cả mọi nền văn minh, đồng thời yểm trợ tối đa cho quyền lợi và nhu cầu của con trẻ. Chúng ta cũng cần phải suy nghĩ cẩn thận về những hậu quả xã hội liên hệ đến định nghĩa cũa hôn nhân, của vợ chồng, những điều mà người ta thêm vào đã trái ngược với tự nhiên là nền tảng cho cuộc nối kết lâu dài giữa hai người nam và nữ trong hôn nhân, là môi trường thuận lợi nhất để sinh con, làm triển nở những thế hệ mai sau.
Dĩ nhiên, trong xã hội cũng có những ràng buộc khác giữa tình yêu và tình liên đới, giữa sự cam kết và tương quan trách nhiệm. Những điều đó có thể tốt, và có thể được pháp luật công nhận. Trong hôn nhân cũng tương tự như vậy. Nhưng không thể thay đổi định nghĩa hôn nhân theo sự đổi thay của pháp luật rồi thay đổi thực tế tự nhiên đã có từ ngàn xưa là chỉ có sự cam kết phối hơp giữa hai người nam và nữ mới có giá trị hôn nhân. Không phải chỉ cần có những ràng buộc về tương quang giữa hai người lớn với nhau, mà còn phải dựa vào khả năng sinh sản tự nhiên của con người để sinh con cái.
Trong dịp lễ Thánh Gia này, vấn đề chính yếu là mọi người nên cam kết tạo dựng mái ấm gia đình nhân loại, tôn vinh hôn nhân, làm cho nó trở nên vững mạnh, dưỡng dục con cái, biến mái ấm gia đình mình, xứ đạo mình trở nên thánh đức, yên vui, an bình, hòa thuận và yêu thương.
Gia đình là nền móng của xã hội
Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolo II vẫn thường nói: “Tương lai nhân loại tùy thuộc vào gia đình”. Bài đọc ngày lễ hôm nay nhắc nhở chúng ta là gia đình là một liên đới sống động với xã hội.
Gia đình là nền móng của xã hội. Nền móng gia đình chính là hôn nhân. Ơn gọi lập gia đình / hôn nhân đã được ghi khắc trong chính bản tính con người, Nam cũng như Nữ. Như là cột trụ của xã hội, gia đình là môi trường thích hợp nhất để đón chào con trẻ.
Chúng ta cần những thanh niên trẻ, vui vẻ, mạnh dạn xác tín, hy vọng với tất cả niềm tin sắt đá khi nói: “I Do / Tôi Đồng Ý”. Họ là Tương Lai và Hy Vọng của chúng ta. Không có những cặp vợ chồng kết hôn với nhau, chúng ta không thể xây đắp được tương lai cho xã hội và Giáo Hội. Không có những cặp vợ chồng kết hôn với nhau và cam kết thề hứa yêu thương, trung thành với nhau, chúng ta không thể có những gia đình thánh đức thực sự được.
Fleming Island, Florida, Dec. 2021
Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD
