Bài giảng của Đức giám
mục Phêrô Nguyễn Văn Khảm trong Thánh lễ tạ ơn và chuyển giao sứ vụ giám mục
tại giáo phận Phú Cường ngày 25.08.2012. Các bài đọc: Công vụ Tông đồ
6,1-7; 1 Timôthê 6,11-14; Gioan 20,19-23
Thánh lễ hôm nay tràn ngập niềm vui, thể hiện qua sự hiện
diện đông đảo của mọi thành phần Dân Chúa trong giáo phận Phú Cường, hơn nữa
còn có sự hiện diện của Đức hồng y, các giám mục, linh mục, tu sĩ và giáo dân
từ các giáo phận khác. Tuy nhiên niềm vui này không chỉ đơn thuần là niềm vui
lễ hội nhưng mang một sắc thái rất đặc biệt. Có thể gọi là niềm vui sứ vụ.
Khi Chúa Kitô Phục sinh hiện đến với các môn đệ, Người nói
với các ông: “Như Cha đã sai Thầy, Thầy
cũng sai anh em” (Ga 20,20). Như thế, chỉ có một sứ vụ duy nhất được khơi
nguồn từ Chúa Cha giàu lòng thương xót, được trao cho Người Con chí ái của Ngài
là Chúa Giêsu, và được truyền lại cho Hội Thánh, một Hội Thánh được xây dựng
trên nền tảng các tông đồ. Cho nên nền tảng và cội nguồn của sứ vụ là chính
Thiên Chúa chứ không phải là kế hoạch của loài người, và Hội Thánh thi hành sứ
vụ ấy trong sự hướng dẫn và quyền năng của Chúa Thánh Thần chứ không dựa vào
quyền lực nhân loại. Chính vì thế, cùng với mệnh lệnh sai đi, Chúa Giêsu thổi
hơi trên các môn đệ và nói: “Anh em hãy
nhận lấy Thánh Thần”.
Các tông đồ đã lãnh nhận sứ vụ ấy từ Chúa Giêsu, rồi các
ngài lại truyền cho những người kế vị là các giám mục theo sự tiếp nối liên tục
trong lịch sử, điều mà chúng ta gọi là sự kế nhiệm tông đồ. Nội dung ấy cách
nào đó đang được thể hiện trong ngày lễ hôm nay. Còn nhớ trong ngày phong chức
giám mục cho Đức cha Giuse Nguyễn Tấn Tước, khi ngỏ lời với cộng đoàn, Đức Tổng
giám mục Leopoldo Girelli - Đại diện không thường trú của Tòa Thánh tại Việt
Nam – đã nói cách dí dỏm rằng: Hai từ Tứ và Tước rất gần nhau! Mọi người đều
lấy làm thích thú về nhận xét đó. Sau Thánh lễ, tôi thưa với ngài rằng Đức cha
mới đến Việt Nam mà đã nói được như thế, thật là tinh tế. Rồi tôi giải thích
thêm cho ngài trong tiếng Việt, tên của Đức cha Tước gồm từ “Tứ” cộng với từ
“Ước”. Cho nên Đức cha Tước là người Đức cha Tứ ước mong.
Niềm vui của Đức cha Phêrô Trần Đình Tứ, nguyên giám mục
chính tòa giáo phận Phú Cường, là ở đây. Đó là niềm vui của vị mục tử cảm thấy
mãn nguyện vì đã chu toàn nhiệm vụ cao quý mà Chúa và Hội Thánh trao phó. Lại
càng mãn nguyện hơn nữa vì đã có người tiếp nối nhiệm vụ của mình để chăm sóc
cộng đoàn Dân Chúa trong giáo phận này, để sứ vụ tông đồ không bị gián đoạn
nhưng được tiếp nối cách liên tục và tốt đẹp.
2. “Chúng tôi sẽ
chuyên lo cầu nguyện và phục vụ Lời Chúa” (Cv 6,4)
Sứ vụ được chuyển giao ấy là sứ vụ loan báo Tin Mừng. Sách
Công Vụ (6,1-4) kể lại các thánh tông đồ nói với cộng đoàn Kitô hữu sơ khai
rằng: “Chúng tôi mà bỏ việc rao giảng Lời
Thiên Chúa để lo việc ăn uống là điều không phải”. Rồi các ngài đề nghị tìm
bảy người tốt lành trong cộng đoàn để lo công việc đó, còn các ngài “chuyên lo cầu nguyện và phục vụ Lời Thiên
Chúa”. Lo lắng, chăm sóc nhu cầu vật chất cho cộng đoàn, nhất là những
người nghèo trong cộng đoàn, là điều tốt. Thế nhưng nhiệm vụ chủ yếu của các
tông đồ vẫn là rao giảng Lời Chúa và loan báo Tin Mừng.
Hội Thánh ý thức rất rõ điều này nên trong nghi lễ phong
chức giám mục, ngay sau khi đọc lời nguyện phong chức, vị giám mục chủ phong
lấy sách Phúc Âm đặt trên đầu vị tân giám mục. Nghi thức ấy muốn nói lên rằng
sứ vụ quan trọng nhất của giám mục là rao giảng Lời Chúa, loan báo Tin Mừng.
Trong cuốn sách chia sẻ với hàng giám mục về sứ vụ này, Đức Chân phước Gioan
Phaolô II đã không ngần ngại nhắc đến một tấm gương cụ thể để các giám mục noi
theo, là Đức hồng y Carlo Martini, Tổng giám mục Milano, vị giám mục hằng tuần
đến Nhà thờ chính tòa để giảng Lời Chúa cho giáo dân. Chính Lời Chúa được rao
giảng sẽ dẫn con người đến chỗ hoán cải và tin vào Tin Mừng; nhờ đó đón nhận ơn
tha tội, nghĩa là được giải thoát khỏi ách nô lệ sâu xa nhất là tội lỗi chứ
không chỉ là giải thoát khỏi một tình trạng xã hội nào.
Thực ra, sứ vụ loan báo Tin Mừng là sứ vụ chung của cả cộng
đoàn giáo phận. Các linh mục rao giảng Lời Chúa hằng ngày cho giáo dân trong
giáo xứ. Các tu sĩ, giáo lý viên và mọi giáo dân cũng rao giảng Lời Chúa theo
chức năng và bổn phận của mình. Nhưng vị giám mục phải chịu trách nhiệm lớn
nhất trong tư cách là người giám sát, người canh giữ.
Đây chính là ý nghĩa của từ “giám mục” mà chúng ta dịch từ “episcopos” trong
tiếng Hi Lạp. Thư 1 Phêrô 2,25 viết rằng:
“Trước kia anh em chẳng khác nào những con chiên lạc, nhưng nay đã quay về với vị
Mục tử, Đấng canh giữ linh hồn anh em”. Dịch sát sẽ là “quay về với vị Mục tử và Giám mục (episcopos) của linh hồn
anh em”. Ở đây, Chúa Giêsu được gọi là Mục Tử, Giám Mục đầu tiên, rồi đến
các tông đồ và những người kế vị các ngài cũng được gọi là giám mục. Và giám
mục là người canh giữ đời sống đức tin của Dân Chúa. Người canh gác đứng trên
cao nhìn xuống (overseer) để thấy rõ những gì đang diễn ra trong đời
sống giáo phận, cảnh giác trước những đe dọa đối với Dân Chúa, bảo vệ sự sống
đức tin tinh tuyền của Dân Chúa.
Tầm nhìn từ trên cao này chủ yếu không phát xuất từ sự khôn
ngoan thông thái của cá nhân vị giám mục, nhưng là từ giáo huấn của Chúa và
truyền thống tông đồ. Cho nên vị giám mục không rao giảng tư tưởng của cá nhân
mình hoặc của bất cứ phe phái nào, nhưng phải trình bày giáo huấn tông đồ trong
sự hiệp thông với người kế vị thánh Phêrô, như thánh Phaolô nhắn nhủ Timôthê và
cũng nhắn nhủ các giám mục: “Anh Timôthê,
hãy bảo toàn giáo lý đã được trao phó cho anh, hãy tránh những chuyện nhảm nhí,
trống rỗng, và những sự chống đối của thứ tri thức giả hiệu. Có những kẻ vì chủ
trương thứ tri thức đó nên đã lạc mất đức tin” (1Tm 6,20).
Chính vì thế, để có thể chu toàn sứ vụ loan báo Tin Mừng,
bản thân vị giám mục phải là người lắng nghe Lời Chúa và dồn hết năng lực cho
điều duy nhất cần thiết này (x. Lc 10,42). Sẽ thật hữu ích để nhắc lại tâm tình
của Đức Chân phước Gioan Phaolô II: “Tôi
luôn xác tín rằng nếu tôi muốn làm thỏa mãn cơn đói nội tâm nơi người khác, thì
trước hết tôi phải theo gương của Đức Maria là lắng nghe Lời Chúa và suy đi
nghĩ lại trong lòng (Lc 2,19). Đồng thời càng ngày tôi càng hiểu rõ hơn rằng vị
giám mục cũng phải lắng nghe những người mà mình muốn loan báo Tin Mừng cho họ.
Đối diện với cơn thác lũ của lời nói, âm thanh và hình ảnh ngày nay, điều quan
trọng là vị giám mục đừng để cho mình bị nhận chìm. Phải sẵn sàng lắng nghe
tiếng Chúa và những người đối thoại, với xác tín rằng tất cả chúng ta đều được
kết hợp trong cùng một huyền nhiệm, là huyền nhiệm Lời Chúa nói về ơn cứu độ”
(Levez-vous! Allons! trg 47).
Kết luận
Hôm nay, cộng đoàn họp nhau đây trong niềm vui sứ vụ. Trong
niềm vui ấy, cùng với Đức cha Phêrô Trần
Đình Tứ, chúng ta dâng lời tạ ơn Chúa vì đã cho ngài hoàn tất nhiệm vụ cách
tốt đẹp, và trong 13 năm ngài thi hành sứ vụ mục tử, Chúa đã ban biết bao hồng
ân cho giáo phận. Đồng thời chúng ta dâng lời cầu nguyện cho Đức cha Giuse Nguyễn Tấn Tước trong trách
nhiệm mới, một trách nhiệm cao đẹp nhưng không ít khó khăn và thử thách. Nghe
trong niềm vui sứ vụ hôm nay như có lời nhắn nhủ của Đức cha Phêrô dành cho Đức
cha Giuse, cũng là lời nhắn nhủ của thánh Phaolô dành cho Timôthê, người môn đệ
yêu quý của ngài: “Hỡi người của Thiên
Chúa, hãy gắng trở nên người công chính, đạo đức, giàu lòng tin và lòng mến,
hãy gắng sống nhẫn nại và hiền hòa. Hãy thi đấu trong cuộc thi đấu cao đẹp vì
đức tin, giành cho được sự sống đời đời; chính vì sự sống ấy, anh đã được Thiên
Chúa kêu gọi, và anh đã nói lên lời tuyên xưng cao đẹp trước mặt nhiều nhân
chứng… Hãy tuân giữ điều răn của Chúa mà sống cho tinh tuyền, không chi đáng
trách, cho đến ngày Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, ngự đến” (1Tm 6,11.14).
Xin lấy lời nhắn nhủ ấy làm nội dung cầu nguyện cho vị tân giám mục chính tòa
giáo phận Phú Cường hôm nay. Amen.
Gm. Phêrô Nguyễn Văn Khảm
Nguồn: Hội Đồng Giám Mục
Việt Nam
