Trong hai ngày 27 và 28/2 tới đây, nhóm Công tác hỗn hợp Tòa
thánh Vatican và Việt Nam sẽ nhóm họp tại Hà Nội.
Trong cuộc họp lần II ngày 23-24/6/2010, hai bên đã không đạt
được thỏa thuận nào, ngoài việc chính quyền Việt Nam đồng ý để Tòa thánh cử Đức
Tổng giám mục Leopoldo Girelli làm Đại diện không thường trú của Tòa
thánh tại Việt Nam.
Tại cuộc họp lần II, phái đoàn Tòa thánh Vatican đã bác bỏ
những đề nghị bất hợp lý từ phía nhà cầm quyền Việt Nam, như: đề nghị Toà thánh
cấm không cho dòng Chúa Chúa Cứu Thế hoạt động tại Việt Nam hay ít nhất không
cho hoạt động tại Hà Nội giống như trước đây trong lịch sử Toà thánh đã rút
dòng Tên khỏi Việt Nam; đề nghị Toà Thánh ra thông báo cấm các cuộc tập trung
cầu nguyện đòi đất đai, tài sản như thời gian vừa qua và can thiệp kịp thời như
vụ cầu nguyện ở Toà Khâm sứ”; hay đề nghị Toà thánh dừng tiến trình phong thánh
cho Hồng y Nguyễn Văn Thuận vì cái gọi là “không có lợi cho đại đoàn kết
dân tộc”… Trước những đề nghị mang tính cáo buộc này, phái đoàn Tòa thánh đã
mạnh mẽ khẳng định những quyền cơ bản bất khoan nhượng vốn thuộc thẩm quyền của
Giáo hội. Theo thông tin nhận được, bầu khí cuộc họp căng thẳng tới mức phía
Việt Nam phải ngừng họp để xin ý kiến chỉ đạo của cấp trên.
Cuối cùng, có một thỏa thuận đã đạt được là hai bên cùng
thống nhất Tòa thánh sẽ cử một Đại diện không thường trú của Tòa thánh tại Việt
Nam.
Sau cuộc họp lần II, viện dẫn nhiều lý do khác nhau, như
phải lo tổ chức bầu cử Quốc hội và hội đồng các cấp, chưa có người thay thế ông
Nguyễn Quốc Cường làm đại diện phía Việt Nam vì được bổ nhiệm làm Đại sứ Việt
Nam tại Hoa Kỳ, phía Việt Nam đã nhiều lần trì hoãn cuộc gặp lần III mà theo
thỏa thuận sẽ diễn ra vào tháng 6 /2011.
Theo thông tin không chính thức được công bố, cuộc họp lần
ba này sẽ tiếp tục bàn về việc thiết lập quan hệ ngoại giao một cách toàn diện
giữa đôi bên, do còn đó những bất đồng chưa được giải quyết. Bên cạnh đó, một
số đề nghị từ phía Hà Nội tại cuộc đàm phán vòng 2 sẽ được lặp lại như ngưng
tiến trình phong thánh cho Đức Hồng Y Nguyễn Văn Thuận vì cho rằng quá “nhạy
cảm”; Tòa thánh phải ngăn chặn những vụ khiếu kiện đất đai tương tự phát xuất
từ các giáo xứ hay Nhà dòng…
Trong bối cảnh xã hội Việt Nam hiện nay, vấn đề khiếu kiện
đất đai xảy ra rộng khắp, đang là sự quan ngại rất lớn cho chính quyền Hà Nội.
Vụ Đoàn Văn Vươn, một công dân Công giáo thuộc giáo phận Hải Phòng dùng “súng
hoa cải” kêu oan, chắc chắn sẽ khiến chính quyền Hà Nội phải lưu tâm hơn nữa
đến những vấn đề liên quan tới tài sản đất đai của Giáo hội. Một trong những
vấn đề mà chính quyền Hà Nội vẫn thường quan ngại là một khi thiết lập quan hệ
ngoại giao với Tòa thánh Vatican, Hà nội sẽ phải thay đổi chính sách về đất đai
tài sản tôn giáo, nhất là những cơ sở đã bị nhà cầm quyền Hà Nội cưỡng chiếm
cách phi pháp thời gian trước đây.
Về phía Tòa thánh, sau những kinh nghiệm thất bại về mặt
ngoại giao với Trung cộng, đặc biệt sau khi Tòa thánh chấp nhận hy sinh Đức
Tổng Giám mục Giuse Ngô Quang Kiệt theo ý chí của chính quyền Hà Nội khiến cho
Giáo hội Việt Nam bị phân hóa trầm trọng, chắc hẳn Tòa thánh đã rút ra được
nhiều bài học và sẽ cẩn trọng hơn trong những quyết sách của mình liên quan tới
Giáo hội Việt Nam?
Theo thông tin không chính thức, trong cuộc gặp lần 3 này,
phái đoàn Tòa thánh ngoài các vị chức sắc đến từ Roma, còn có sự góp mặt của
Đức Tổng giám mục Leopoldo Girelli – Đại diện không thường trú của Tòa thánh
tại Việt Nam.
Với sự góp mặt của ngài trong phái đoàn ngoại giao lần này,
nhiều người đang hy vọng, sau khi đi thăm tất cả 26 giáo phận, Đức Tổng giám
mục Leopoldo Girelli đã phần nào hiểu được những nhu cầu cấp thiết của Giáo hội
Công giáo Việt Nam, giúp phái đoàn Tòa thánh có được cái nhìn chung thực hơn về
hiện tình Giáo hội Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều người cũng quan ngại, những
chuyến viếng thăm mục vụ kiểu “cưỡi ngựa xem hoa” của Tổng giám mục Girelli
Leopoldo trong suốt năm 2011 vừa qua cũng sẽ ảnh hưởng không ít tới nhãn quan
của ngài về một Giáo hội Việt Nam, được trình diện bằng những lễ hội, những
cuộc đón rước hoành tráng, chỉ đến thăm những nơi đã được sắp đặt, khiến ngài
đã không có được cái nhìn đúng mức về hiện tình Giáo hội Việt Nam?
Nhiều người đang đặt câu hỏi liệu cuộc họp của Tổ Công tác
Hỗn hợp Tòa thánh Vatican và Việt Nam lần này có thúc đẩy thêm được bước tiến
nào trong tiến trình bang giao giữa Tòa thánh Vatican và Việt Nam hay không?
Tuy nhiên, với những kinh nghiệm có được với nhà cầm quyền
Việt Nam trong quá khứ, cũng như trong các cuộc gặp lần trước – như: kinh
nghiệm về việc để nhà cầm quyền Việt Nam can dự vào việc bổ nhiệm các giám mục,
kinh nghiệm về những đổ vỡ sau khi Vatican chấp thuận nhà nước yêu cầu Đức tổng
Kiệt từ chức đã gây nên bao đổ vỡ, những phân hóa trầm trọng trong Giáo hội
Việt Nam, hy vọng cuộc gặp mặt lần 3 này Tòa thánh sẽ khôn ngoan hơn để không
gây thêm những đổ vỡ, những thất lợi về mặt ngoại giao làm tổn thương tương lai
của Giáo hội công giáo Việt Nam.
Bổn phận của người Công giáo Việt Nam lúc này là cầu nguyện
để cuộc gặp diễn ra đúng ý Chúa muốn.
25/2/2012
Nữ Vương Công Lý
