Chàng đạp xe qua ngõ nhà nàng đã mấy vòng, không muốn vào.
Ngại. Hai lần qua, mới dựng chiếc xe vào gốc vú sữa, đã có tiếng trong nhà vọng
ra: "Nó không có nhà". Từ hôm đó, chàng thấy ngại làm sao ấy. Quen
nàng có tới nửa năm nay rồi thì phải. Tình yêu như những đám mây, có đó mà sao
thấy mong manh. Không ai dám giơ tay bắt sợ vuột mất sẽ đau. Chàng linh cảm có
chuyện gì chẳng lành đang xẩy ra trong gia đình nàng. Từ tháng nay nàng thay
đổi, hỏi gì cũng không nói. Chỉ buồn. Chàng không còn vào nhà nàng chơi như
xưa. Đạp xe qua ngõ vòng nữa. Không nhìn thấy nàng. Chỉ biết nhớ.
Lúc nãy, chia tay nhau ở cổng, cả nhà đều khóc. Nhiều người
khóc cho nhiều cảnh chia tay khác nhau. Ngày nào ở phi trường mà không có nước
mắt tiễn đưa, nhưng cuộc ra đi của nàng rất khác. Nàng có cảm tưởng rằng tất cả
mọi người đều ái ngại nhìn tâm trạng nàng lúc mà gia đình đứng ngoài hàng rào
giơ tay vẫy. Những dòng nước mắt rất lạ. Ngày mai ra sao chưa biết. Cho đến lúc
này, cuộc ra đi của nàng rất đỗi xót xa.
Nàng biết rồi sẽ có lúc thế này, nhưng không ngờ nó mệt mỏi
đến như thế. Nếu biết rõ vậy, dứt khoát sẽ không đi. Tương lai thế nào, nàng
chưa thấy, sẽ hạnh phúc hơn, hay hôm nay vẫn là hạnh phúc so với những ngày sắp
tới trước mặt. Nàng không còn sức để so sánh hiện tại với tương lai chưa tới.
Ngay lúc này đây, một nỗi tuyệt vọng. Mẹ đã chuẩn bị tinh thần cho nàng từ mấy
hôm nay, mà sao ngày ra đi vẫn bi ai quá. Ngược về mấy tuần lễ qua, từ cái ngày
khởi đầu ấy, từ tò mò về chuyến đi xa đến băn khoăn háo hức, từ sung sướng đến
lo âu tiếc nuối, từ sợ hãi đến chán nản, và lúc này là muốn quay về. Nàng không
còn tâm sức để nghĩ, chỉ hy vọng rằng hôm nay là ngày đau khổ nhất, nàng đã đến
đỉnh dốc, hy vọng rồi nó sẽ xuống dần.
Máy bay lao vun vút trên phi đạo, một cái lắc mạnh của thân
phi cơ, nâng nàng lên khỏi mặt đất, giật mình. Tất cả là xa lạ, bây giờ không
còn ai để mà khóc, nước mắt trong lòng cũng từ từ vơi. Mọi chuyện đã quyết định
xong. Con sóng trào lên đến độ cao nhất là lúc nó tung vỡ, rồi cũng phải rơi
xuống, rút ra xa. Tâm hồn nàng cũng vậy, nó đã vỡ thành những hạt nước vụn,
đang rơi xuống. Con sóng lui ra rồi lấy sức đẩy con sóng khác, có khi còn tàn
bạo hơn. Điều ấy chưa cần nghĩ tới. Bây giờ con sóng đang lui xa, hãy nghỉ ngơi
đã, tâm trạng nàng là thế. Không phải cái chán nản đang từ từ thay đổi, chỉ là
nghỉ ngơi mà chờ những con sóng khác. Nàng tựa đầu vào thành ghế. Không muốn
nhìn bất cứ sự gì chung quanh mình. Nhắm mắt. Một màn tối.
Có lần mẹ nói với nàng, con sẽ đi máy bay. Mấy đứa em nhỏ
biết chị sắp được đi máy bay, đứa nào cũng lè lưỡi kinh ngạc, vừa thích thú vừa
đe dọa chị, coi chừng nó rơi đấy. Nàng chưa bao giờ được đi máy bay. Bố mẹ nàng
cũng thế. Cả đời ông bà không bao giờ mơ tưởng tới. Mẹ cứ thỉnh thoảng nói
không biết đi máy bay nó thế nào. Nó lên cao như con chim thế kia thì sợ lắm.
Bố nàng bảo nặng thế mà làm sao họ bay lên được, tài tình thật. Nàng cũng không
biết làm sao mà khối sắt khổng lồ kia lại lao đi giữa trời mênh mông không có
gì chống đỡ. Nó mà hư máy thì không cách nào táp vào lề như những chiếc xe gắn
máy nàng vẫn thấy xẩy ra hàng ngày. Đời nàng cũng vậy, đâu có ngờ cất cánh bay
lên như thế này. Không giải thích nổi. Trong gia tộc từ đời ông cụ kỵ qua bố mẹ
rồi đến nàng, nàng là người đầu tiên trong dòng họ được đi máy bay. Nàng cũng
có lúc tò mò hồi hộp nghĩ đến ngày nào đó được ngồi trong máy bay như hôm nay.
Thế giới tưởng tượng bao giờ cũng đầy hoa gấm. Bây giờ nàng đang bay giữa trời
đất, không một chút gì là thú vị. Ào ào tiếng động cơ, chung quanh kín mít.
Không ngờ nó tẻ nhạt đến thế. Vậy mà cả nhà bảo rằng nàng là người đầu tiên
trong dòng họ được đi máy bay đấy. Thực tế và mộng mị sao khác nhau quá thế
này. Tương lai trước mặt của nàng sẽ ra sao đây?
Những ngày cuối, bà mẹ tìm hết cách động viên tinh thần con
gái bà. Bà dỗ con gái như dỗ một đứa bé, bà đem cả chuyện con gái sẽ được đi
máy bay mà nói. Đúng là thế, lần đầu tiên gia đình bà được ra phi trường, nhìn
những khối sắt khổng lồ bay lượn. Đối với nàng, chuyện đi máy bay chỉ là viên
kẹo cho đứa con nít đang bị sâu răng, nó khóc đầm đìa nước mắt nhìn ông bác sĩ
cầm cái kìm, hơi sức đâu mà ăn. Duy có lời mẹ nói rằng con đi ba bữa nửa tháng
rồi con lại về thăm thầy mẹ, bây giờ họ đi Đài Loan như đi chợ ấy mà, nàng hy
vọng vào những lời nói ấy. Bà động viên tinh thần con gái, nhưng đấy cũng chính
là lời động viên tinh thần cho bà. Nếu con bà phải ra đi không bao giờ trở lại,
chưa chắc bà đã chịu để con đi. Máy bay mới cất cánh mà nàng đã nghĩ tới lúc
quay về thăm mẹ rồi.
***
Đã gần ba năm xa nhà, vẫn nhận thư mẹ và các em, thư nào
cũng nói con sẽ về thăm gia đình ngày gần đây. Thấm thoát, gần ba năm rồi, kể
cũng là lẹ, nhưng nó không lẹ đâu, dài như ba thế kỷ. Lúc xuống phi trường,
không có ai bên chồng chờ đón như gia đình nàng đã tiễn đưa nàng. Người chồng
Đài Loan bảo nàng đứng đó đợi, giả sử lúc đó anh ta bỏ đi thì nàng sẽ chết,
nàng cảm thấy bắt đầu cần anh ta. Trở lại với hai cái vé xe buýt, họ lên xe chờ
khởi hành. Cuộc tiếp đón trên đất Bắc, nơi mà nàng sẽ làm dâu vọn vẹn có thế.
Ba năm với căn phòng trọ thuê này rồi. Những ngày đầu không
sao nàng ngủ được. Ở cuối một con hẻm trong thành phố, các cao ốc chung quanh
như những lô cốt khổng lồ vây chặt đám xóm nhỏ. Chủ đang đuổi dần người thuê để
bán đất cho các công ty xây cất chung cư. Suốt ngày đêm, những chiếc cần cẩu
cao ngất đóng cừ sắt ầm ầm chung quanh khu nàng ở. Taipei vào mùa hè nóng hơn
quê của nàng. Cát bụi từ các cao ốc đang xây dở dang lúc nào cũng bay mù mịt.
Căn trọ thuê của hai vợ chồng gồm một phòng ngủ, cái phòng khách bằng ba manh
chiếu lớn xếp lại và khu bếp. Đồ đạc không có gì mới. Chủ nhà không sửa sang,
máng nước đã hư, vòi nước trong bếp chảy rỉ rả, lạch tạch cả ngày. Họ bảo sắp
phá đi xây lại thành chung cư mười mấy tầng. Đã mấy mươi năm, căn hộ này qua
không biết bao nhiêu con người. Lâu rồi cũng phải quen, nếu cứ như ngày đầu
chắc nàng sẽ chết. Rời phi trường, từ bến xe buýt, người đàn ông, chồng nàng
đó, lấy taxi về căn trọ này. Thấm thoát thế mà đã gần ba năm.
Cuộc đời là những ngỡ ngàng nối tiếp những ngỡ ngàng. Nàng
lo quá không biết từ phi cơ xuống, gia đình chồng xúm xít chờ đón thì nàng biết
làm sao. Nhưng điều ấy không xẩy ra, lặng lẽ, nhưng thôi cũng được, nàng đỡ
phải đối phó với những khó khăn phức tạp. Nhưng trong tâm trí, nàng hoàn toàn
không thể nghĩ là chỉ có hai người lấy xe buýt đi như thế về căn nhà trọ. Chồng
nàng ôm đồ, xách vali vào, nàng hiểu đấy là tới nhà rồi. Cứ như những người câm
điếc. Hai người không hiểu nhau một chữ. Cái gì cũng lạ, ngay cả đôi dép, cái
bình nước cũng không giống như ở quê nàng, nhất là cái giường, phải mất bao
nhiêu ngày tháng trăn trở. Không biết ở đây tạm đôi ba ngày hay đây là nhà hai
vợ chồng sẽ ở suốt đời? Bố mẹ anh em chồng ở đâu, họ có biết nàng đã có mặt
trong gia tộc họ hàng của họ chưa? Tuyệt đối, nàng không hiểu một tí gì. Bàng
hoàng, lạ lùng. Nàng đã nghe kể những vụ buôn con gái đem sang trung đông,
Bangkok, Taiwan bán cho các ổ chứa gái. Nàng sợ run người. Cả tuần lễ nàng
không dám đi đâu, chồng đi làm, tối về. Giả sử nàng bị ông ta giết, cũng không
ai biết chuyện gì xẩy ra. Bây giờ chỉ biết cầu trời Phật độ trì, nàng hoàn toàn
bất lực, trông dựa lòng thương xót của người đàn ông xa lạ kia thôi.
Đàn ông Taiwan qua nước Nam tìm vợ rất nhiều. Tờ China News
số ra ngày 19 tháng 6, 1996, thông tin rằng con số đàn ông Đài Loan qua đất Nam
tìm vợ khỏang 30 người mỗi tháng. Tính trung bình mỗi ngày một người con gái xứ
Nam về làm dâu xứ Bắc. Ấy thế mà chuyến bay của nàng ngày ấy có một mình nàng
thôi. Chia đều ra, có thể ngày trước đó đã có một thiếu nữ và ngày sau đó cũng
lại một thiếu nữ nữa. Vào những năm nước Nam nghèo đói, người Taiwan qua đó làm
ăn rất nhiều. Các khách sạn sang trọng đều có mặt người Taiwan. Hết thời kỳ mà
chiếc xe đạp của bố nàng gẫy cái bi đan bàn đạp, ông nhất định không chịu mua
cái bi đan made in Taiwan rồi. Bây giờ Taiwan ngang nhiên vào thị trường kinh
tế thế giới bằng những sản phẩm tinh vi. Hồi bấy giờ người ta gọi mấy người như
chồng nàng là chú chệt, ở dơ. Bây giờ người Taiwan xách samsonite ra vào những
khách sạn lớn. Người dân nước Nam nhìn họ đồng nghĩa với sự giàu có, thèm muốn.
Họ là những con buôn qua mở công ti, hãng xưởng. Nếu họ là những người sang
trọng giàu có vậy mà không lấy được vợ thì không biết xứ sở họ thế nào. Hay là
họ chê con gái xứ Bắc không xinh đẹp, duyên dáng như con gái xứ Nam? Nếu họ qua
xứ Nam tìm vợ thì phải có vấn đề chứ.
Chồng nàng qua xứ Nam cưới nàng không phải là chê con gái xứ
Bắc, nhưng là chàng không lấy được vợ. Chàng cũng không phải là người qua xứ
Nam với tiền rừng bạc bể để mở công ti, chỉ để tìm vợ thôi. Ngày ở phi trường,
nếu chàng nói được tiếng Việt mà gọi nàng là em, chắc không ai hiểu là gì, nàng
phải gọi là chú mới đúng tuổi tác chứ. Như giấc mộng, thấm thoát ba năm nàng
làm dâu nhà người.
Nàng còn nhớ như in, mới có gần ba năm chứ nửa thế kỷ nữa
nàng cũng không quên được. Mẹ nàng và người đàn bà mối lái nói chuyện cả buổi
chiều. Mỗi lúc đi ngang qua, bà mối lái nhìn nàng quan sát từ đầu tới chân. Sau
đó mẹ nàng bắn tiếng dạo này nhiều con gái nước Nam lấy chồng Đài Loan quá. Có
đứa mới đi vài tháng mà đã về chơi. Người Đài Loan muốn lấy vợ Việt vì họ khen
con gái Việt biết chăm nom chồng con, làm ăn giỏi giang hơn con gái Tầu. Khối
người sau khi lấy vợ Việt rồi mua đất cho vợ lập nghiệp luôn ở đây để lấy cứ
điểm làm ăn. Thời buổi tân tiến, sáng ở Đài Loan chiều đã ở Sài Gòn rồi, cứ như
là đi chợ. Người Đài Loan cũng giống y như người mình. Từ những bắn tiếng xa
gần, đưa đẩy của mẹ rồi sau cùng nàng về làm dâu xứ Bắc. Chồng nàng không là
doanh thương chê thiếu nữ Tầu, không xách somsonite với từng xấp đô la, nên đã
mặc cả kỹ lưỡng. Ba ngàn đô la, giá trung bình như bao nhiêu giá những người
con gái khác. Một ngàn rưỡi là phần người móc nối và chạy giấy tờ. Bố mẹ nàng
một ngàn rưỡi.
Một ngàn rưởi cũng nhiều chứ, những ba cây vàng cơ mà. Bố
nàng chỉ cần có một cây để sắm chiếc xe đẩy cà rem. Ngày ông đi cải tạo, vợ con
lên vùng kinh tế mới làm ăn, lúc về, ông sống dựa vào mấy công rẫy đó. Mấy năm
cải tạo không chết, về đến nhà rồi còn tai nạn. Trời vẫn thương mới còn hôm
nay, cưa trái mìn lấy sắt, sao nó không nổ banh người ông ra, chỉ mất có một
con mắt. Bây giờ sắm chiếc xe đẩy cà rem mất có một cây, vẫn còn hai cây, đời
ông mãn nguyện. Bà bàn với ông, sắm một cái xe nước mía có mô tơ chạy điện để
ép mía nữa rồi cho con Tư trông coi.
Từ hồi con gái về xứ Bắc làm dâu, bà bắt đầu có những ước
mơ. Cái xe đẩy kem đã thành sự thật. Cái xe nước mía đã thành sự thật. Rồi cao
hơn, bà nghĩ ngày kia thằng con trai sẽ có cái xe gắn máy. Hồi thím Tư chết,
nếu có cái xe thì mấy mẹ con chỉ việc đèo nhau đi vài tiếng là tới nơi. Bây giờ
nhà ai cũng cố sắm lấy một cái, cần lắm. Rồi bà sẽ mua một cái tivi, sáng trưa,
chiều tối, lúc nào buồn buồn là mở cát sét nghe nhạc. Gia đình sẽ rộn ràng.
Biết đâu có tủ lạnh làm đá uống vào những lúc trời nóng như hôm nay. Rồi biết
đâu nữa một ngày nào đấy, bà gầy được cái xạp nhỏ bán tạp hóa. Lúc đó con Ba,
con Tư sẽ đi chạy hàng. Những giấc mơ vẽ ra rất đẹp trong tâm trí bà. Bà nghĩ
vài tháng là con bà sẽ về thăm, rồi căn nhà sẽ được quét sơn, một màu tươi mới
sẽ đưa gia đình sang một trang sử khác. Gần ba năm rồi chưa thấy con về, ước mơ
chưa chết, nhưng nó làm bà thao thức quá. Ngày con gái mới đi, rồi ông già đẩy
cái xe cà rem rực rỡ nước sơn mới, với tiếng chuông leng keng, rồi chiếc xe mía
ở đầu ngõ, cả lối xóm đều kinh ngạc. Nhiều người thèm thuồng có con gái được
như con gái bà.
***
Đứa con gái đầu lòng của nàng thức giấc, cái miệng dễ thương
làm sao, đang ngáp ngủ. Hai con mắt mở to nhìn nàng nhoẻn miệng cười. Cái cằm
tròn như quả táo con. Dễ thương quá đi thôi. Cúi xuống hôn lên má con. Bé con
thích chí giơ tay khuờ khoạng muốn mẹ bế. Ngày sinh con, nàng nhớ rõ lắm, ngay
trong nhà thương, lúc còn mệt vì đau, chồng nàng đã không muốn nhìn con. Tiếng
Tầu, nghe câu được câu không, đến bây giờ cũng vẫn thế, nàng chỉ biết mang
máng, họ nói chuyện với nhau là bà ấy đẻ con gái. Nàng không là phúc trời đem
cho đất Bắc. Nối dõi tông đường mà là con gái làm sao được. Từ hai năm nay,
chồng nàng đã luống tuổi rồi, lắm lúc ông nói những tràng tiếng Tầu thật dài,
nàng không hiểu được, chỉ biết là ông bực lắm, ông chỉ tay vào đứa con mà nói.
Nàng biết đấy là oan khiên.
Đám bạn bè chồng nàng chắc cũng người cùng quê với ông từ
Hoa Lục. Chả mấy lúc họ không sầu muộn, hoài hương bằng những cuộc say vô lại.
Hôm nay, lúc ngà ngà rượu, họ chỉ trỏ cả hai mẹ con rồi riễu cười tít mắt. "Thuê một con ở Philippines mỗi tháng
phải trả bao nhiêu tiền mà không được làm tình. Như lão nhà đây là sướng nhất
rồi đấy, rẻ chán!" Nàng không giỏi tiếng Tầu, nhưng nàng cũng có thể
hiểu họ nói chuyện gì với nhau chứ. Nghe vậy, nàng chỉ giả vờ như không biết
gì. "Đất Nam nghèo quá nên mới có
người xứ Bắc đến mua mẹ. Chứ con sinh ra là gái ở đây rồi mai sau lấy ai đến
trả giá hả con". Cúi xuống, nàng nói với con nhỏ như thế rồi ứa nước
mắt.
Đài Bắc 19 tháng 6,
1996
(trích tập truyện
Tiếng Gọi Phía Bên Trong)
Lm Nguyễn Tầm Thường, S.J.
